सिद्धिविनायक गणपती

सिद्धिविनायक हा गणपतीचा एक प्रकार आहे, ज्याचा संबंध मुंबईतील 'सिद्धिविनायक मंदिर' आणि 'अष्टविनायकांतील सिद्धटेक' येथील गणपतीशी आहे. सिद्धिविनायक गणपतीला मुंबईतील 'नवसाला पावणाऱ्या गणपती' म्हणून ओळखले जाते, कारण तो भक्तांच्या मनोकामना पूर्ण करतो. या गणपतीची मूर्ती उजवीकडे वळलेल्या सोंडेची असते आणि त्याच्यासोबत रिद्धि-सिद्धिच्या प्रतिमा असतात. मुंबईतील सिद्धिविनायक मंदिर हे मुंबईतील प्रभादेवी परिसरात असलेले एक प्रसिद्ध गणपती मंदिर आहे, जे १८०१ साली बांधले गेले होते. येथे गणपतीची मूर्ती उजवीकडे वळलेल्या सोंडेची आहे, म्हणून त्याला 'सिद्धिविनायक' म्हणतात. या मंदिरात गणपतीसोबत त्याची पत्नी रिद्धि-सिद्धिच्या प्रतिमा आहेत. भक्तांच्या मनोकामना पूर्ण करण्यासाठी हे मंदिर प्रसिद्ध आहे. सिद्धटेक येथील सिद्धिविनायक गणपती सिद्धटेक (अहिल्यानगर जिल्हा) येथे असलेल्या गणपतीलाही सिद्धिविनायक म्हणतात. हा अष्टविनायकांपैकी एक आहे आणि उजव्या सोंडेचा असलेला एकमेव गणपती आहे. तो कार्याला सिद्धी देतो, म्हणून त्याला सिद्धिविनायक म्हणतात. सिद्धिविनायकाचे महत्त्व कार्य सिद्धी: हा गणपती कार्य सिद्धीस नेणारा मानला जातो, म्हणजे तो कामांमध्ये यश देतो. सिद्धीचा दाता: 'सिद्धी' म्हणजे यश आणि अलौकिक शक्ती. सिद्धिविनायक हा सिद्धीचा दाता मानला जातो. नवसाला पावतो: मुंबईच्या सिद्धिविनायकाला 'नवसाला पावणारा गणपती' असेही म्हणतात, कारण तो भक्तांच्या खऱ्या मनातील इच्छा पूर्ण करतो.

FESTIVALS